M. PSZCZOŁA: Zdecydowanie nie, moim zdaniem. To jest o kompetencjach, o potencjale, a nie o tym, czy jestem kobietą czy jestem mężczyzną. Jestem po prostu liderem np. albo jestem specjalistą, ekspertem w czymkolwiek, czymkolwiek chcę się zajmować. Ja się tak zawiesiłam, bo to jest takie pytanie…

M. PSZCZOŁA: Trudno mi tak jest o sobie myśleć. I to jest dobre, o co spytałeś, dlatego że myślę, że nie jestem jedyną kobietą, która nadal myśli, że już dużo zrobiła, ale gdybym zrobiła jeszcze co najmniej 15 tys km do przodu, to wtedy naprawdę byłaby kariera.

M. PSZCZOŁA: I uznać, że naprawdę to jest mój sukces. Że pomimo tych wszystkich przeciwności, które ja też spotykałam na swojej drodze przez ostatnich – co najmniej – 10 dobrych lat. To naprawdę wymagało ode mnie wielkiego skupienia, ogromnej determinacji, umiejętności – w dobrym tego słowa znaczeniu – rozpychania się łokciami, również w męskim świecie, i uznania, że naprawdę ja mam coś do powiedzenia.

M. PSZCZOŁA: Moim zdaniem wygląda dzisiaj lepiej, ale naprawdę mam takie poczucie, że musiałam sobie na to zapracować. To nie jest tak, że przyszłam i to miałam. I teraz nie chcę też powiedzieć, że mężczyźni nie muszą, że to jest tak, że wchodzi mężczyzna i on już to ma. Jak wchodzi kobieta, po prostu musi tam 15 lat skrobać delikatnie i być może ktoś wreszcie ją zauważy. Niemniej w tym męskim świecie… Ja pracuję w banku. Oczywiście – paradoksalnie – w naszym banku pracuje więcej kobiet niż mężczyzn, ale na stanowiskach zarządczych i wysokiego szczebla, pracuje zdecydowanie więcej mężczyzn. A więc jak nagle do tego świata się doskrobiesz i jesteś, i sobie taką małą dziurkę, taką szczelinkę robisz, to okazuje się, że naprawdę trochę musisz zacząć się komunikować inaczej. To znaczy: bardziej stanowczo, bardziej asertywnie.

M. PSZCZOŁA: Warto dowiedzieć więcej na temat świata sportu – to był jeden z moich sposobów. Naprawdę nieźle nauczyłam się rozmawiać o tenisie. Umiałam też trochę powiedzieć na temat piłki nożnej. Trochę teraz taki śmiech przez łzy, ale w tamtym czasie – to było kilka lat temu – kiedy ja miałam takie poczucie, że zaczynam budować relacje z najwyższą kadrą zarządzającą, budować relacje swoje i swoje kompetencje, właśnie swoją pozycję w zarządzie w tej najwyższej kadrze, rozwijać tych ludzi, wchodzić z nimi relacje, budować ten networking – to nagle okazuje się, że robisz rzeczy, żeby spróbować znaleźć swoją drogę dojścia. To znaczy: kompetencje kompetencjami i one są bardzo ważne, i myślę, że to, że je miałam i to, że merytorycznie też pokazywałam, że ja mam po prostu właśnie coś do powiedzenia, i na dodatek przynosi efekty – to jest jedna strona medalu, bardzo ważna. Natomiast druga, taka mniej widoczna, czasami między wierszami jest taka, jak ty rozmawiasz. Czy potrafisz w ten sam sposób żartować. Jak się odnajdziesz. Jakie masz tempo reakcji, wtedy, kiedy ktoś mówi coś do ciebie i masz kilka sekund na podjęcie decyzji, czy to była prowokacja, czy to jest po prostu normalna rozmowa, co mi jeszcze wypada, czego już nie. Wydaje mi się, że taka autocenzura w biznesie u kobiet jest dużo na wyższym poziomie niż u mężczyzn.

M. PSZCZOŁA: Wydaje mi się, że społecznie – na pewno w tym kraju, ale w ogóle generalnie – od kobiety oczekuje się większej łagodności i opiekuńczości, empatii. Wiele rzeczy nie wypada po prostu kobiecie w biznesie. To znaczy: kolega do kolegi może powiedzieć: Weź się tam przesuń itd. Jak kobieta to mówi, to jest niekulturalna, mało subtelna itd. Wydaje mi się, że ta autocenzura jest cały czas gdzieś tam z tyłu głowy, nie? Że jednak wiele z nas, kobiet, jest w roli żony, matki, partnerki, nie wiem, właścicielki psa – wszystko jedno. Nie chcę tutaj mówić, że tylko w takich rolach jesteśmy, bo to nie jest prawda. Ale gdzieś tam z tyłu głowy jest coś takiego, np. w moim wypadku jestem mamą trójki dzieci i sobie myślę: Jestem mamą. Czy ja mogę powiedzieć coś, co będzie głupie w sumie? No nie wiem. I ja mam taką historię swoją osobistą, kiedy dostałam pierwszy awans i mam takie historie, kiedy awansowałam kobiety. Uwielbiam awansować kobiety. Co nie znaczy, że nie lubię awansować mężczyzn. Ale uwielbiam awansować kobiety. Pamiętam, jak zaczęłam pracę w banku, w Santanderze, 5 lat temu, urodziła się wówczas moja trzecia córka, moje trzecie dziecko. Ja sobie wtedy pomyślałam: OK, wystarczy. Ja już nie chcę być żadnym liderem, bo ja wiem, co to znaczy. Odpowiedzialność, nieunormowane godziny pracy, stres…

M. PSZCZOŁA: Nie, to już nie jest dla mnie. Trójka dzieci – jak? Jak w ogóle mogę to zrobić? No więc stwierdziłam, że wrócę do roli eksperta. Bo ja umiem robić te rzeczy, znam się na rozwoju, znam się na zadaniach, którymi się zajmuję, ale mówię: Nie, no jak będę ekspertem, to przynajmniej będę wychodziła o normalnej godzinie z pracy. I to zrobiłam. Zrobiłam krok wstecz. Ale Santander, mój pracodawca, szybko się zorientował, że to jest chyba trochę za wąsko dla mnie, i dostałam propozycję awansu…

M. PSZCZOŁA: Kobieta. Dzisiaj jestem jej bardzo wdzięczna za to. Pamiętam naszą rozmowę, kiedy ona przyszła do mnie i mówi: „Marta, tutaj się zwolnił taki etat dyrektora biura, może ty byś spróbowała?”. Pierwsza moja myśl…

M. PSZCZOŁA: …”o nie, przecież ja specjalnie zrobiłam ten krok wstecz. Nie”. I ona mówi: „Ale słuchaj, może się zastanów, może coś…” i ja mówię: „No dobra, ale daj mi 2 tygodnie”. Jak ja dzisiaj o tym myślę, że mówię do mojej szefowej: „Ej, daj mi 2 tygodnie”, to trochę biorąc pod uwagę to, jak się awansuje kobiety i mężczyzn – radykalna różnica.

M. PSZCZOŁA: Tak albo: Nie zasługuję. Co jest w zasadzie najgorszym scenariuszem. U mężczyzn? Nie wiem, trudno mi powiedzieć. Ja też nie chcę tutaj kreować takiego wrażenia o mężczyznach, których bardzo cenię, lubię i szanuję. Uważam, że wiele swoich sukcesów mam, bo ktoś mnie wspiera, trzyma moje plecy. Np. mój mąż albo starszy brat, który jest dla mnie wielkim autorytetem, no i jest mężczyzną. Więc ja też nie chcę w takim kierunku iść, natomiast jest różnica pomiędzy tym, jak kobieta i mężczyzna przyjmują informacje na temat awansu.

M. PSZCZOŁA: Dwie dziewczyny i jednego środkowego, nastoletniego Antoniego.

M. PSZCZOŁA: Tak myślę…

M. PSZCZOŁA: Bardzo bym chciała, nie wiem, czy tak robię. Na pewno jestem bardziej świadoma niż moja mama, którą serdecznie pozdrawiam – na pewno będzie to oglądać. Po prostu, te pokolenia były inne. Choćbyśmy nie wiem, jak bardzo chcieli, to po prostu nasi rodzice mieli inną świadomość, inny dostęp do tego, co można robić inaczej. Wydaje mi się, że ja jestem jednak mamą świadomą i kobietą świadomą, co nie znaczy, że nie popełniam błędów. Myślę, że moje dzieci i moje córki mogłyby coś na ten temat powiedzieć. Staram się dawać im taki przykład, żeby one odważnie i śmiało sięgały po rzeczy, na których im zależy. Nieważne, co to będzie. Żeby one wiedziały, że im się to tak samo należy, bez względu na płeć. I że mają prawo wyrażać swoje oczekiwania, mają prawo wyrażać swoje potrzeby w sposób otwarty. Nie taki: A nie wiem, co ja mam z tym wszystkim zrobić. Ja jestem w trakcie czytania książki „Czuła przewodniczka” – genialna. Myślę, że wiele kobiet teraz ją czyta, przynajmniej tak wiem. Tam są takie trzy persony: Potulna, Królowa Śniegu i Męczennica. Myślę, że większość kobiet, które czyta tę książkę – a pewnie kobiety ją czytają – doskonale odnajduje siebie w tych trzech rolach. Czyli albo jestem Męczennicą i mówię: No jak zwykle ja musiałam sama tutaj, ciebie nie było, ty to, ty tamto, dzieci, a nie pomogłeś, a zakupy niosę, a ty synu nie biegniesz? Synu, zobacz, jaka ja jestem wykończona itd. Królowa Śniegu, którą niestety trochę się stajemy przez okoliczności, czyli: no ja właśnie jestem w tym męskim świecie, muszę udowodnić, że jestem coś warta bardziej niż moi koledzy. I wtedy staje się taką Królową Śniegu. W środku jest Potulna – delikatna, krucha, wrażliwa i zastanawiam się, jak bardzo te cechy mogę pokazywać w miejscu pracy? Kto je doceni? Czy bardziej doceni właśnie te, o których wspominałam na początku: determinacja, wytrwałość, efektywność, skuteczność?

M. PSZCZOŁA: Można. To są te paradoksy właśnie, prawda? Żeby umieć korzystać z jednego i drugiego. Często jest to trudne i tego się trzeba nauczyć. Ale dopiero wtedy, kiedy naprawdę człowiek jest ze sobą OK. Gdy ja wiem, że mogę być i taka i taka, i też dostaję za to gratyfikację. To znaczy: wiem, że jak się odsłaniam i pokazuję swoje miękkie podbrzusze, to nikt mnie w nie nie kopnie. Tylko to będzie w porządku.

M. PSZCZOŁA: Kobieta też potrafi kopnąć kobietę, nawet czasami mocniej.

M. PSZCZOŁA: Albo: Jestem potulna, więc już ci się poddam – ja umiem się odnaleźć, przyniosę, zadbam, zaopiekuję się wszystkimi, tylko nie sobą. Tak, ja się z tobą w 100 procentach zgadzam. W ogóle dlaczego ja uznałam, że my powinniśmy to robić – Santander Women? Ja naprawdę wierzę w to, że kobiety mają coś do powiedzenia. Wszystkie dane i liczby pokazują, że organizacje są bardziej efektywne, jak mają równość płci. I znowu: nie chodzi o to, że mają mieć więcej kobiet niż mężczyzn. Równość płci. Czyli mówimy o tej różnorodności. Firmy i pracownicy są bardziej kreatywni, otwarci i też to środowisko pracy – często kobiety naprawdę łagodzą obyczaje. Prezes – mam nadzieję, że tutaj nie będzie miał pretensji, że o nim tutaj teraz mówię, ale myślę, że nie – Michał Gajewski, jest absolutnie takim liderem, który to uznaje. Który zwraca na to uwagę. Który mówi: „To jest ważne”. Który zawsze sprawdza, czy my mamy nawet w tych tzw. pipeline’ach – mówiąc po staropolsku prospektach do ról, do naszych planów sukcesji – kobiety. Czy my aby na pewno o to dbamy? Jest na to wrażliwy. I jak macie wsparcie z samej góry tzw., to wtedy łatwiej jest zrobić rzeczy i o nich mówić. Bo ja wiem, że to nie jest ważne tylko dla mnie. I wtedy to się po prostu staje ważne.

M. PSZCZOŁA: Kiedyś miałam jakieś takie dziwne myślenie, którego ja w ogóle… Nie wiem, czemu ja je miałam. Ale miałam. Może to jakaś była też moja droga liderska, dojrzałości, pewnego rozumienia, patrzenia na sprawy. Wydawało mi się kiedyś, że to może mieć znaczenie też w zespołach bardzo jednorodnych. Czyli na pewno dbałam zawsze o to, żeby nie mieć tylko kobiet np. w zespole. Bo bardzo wierzę, że zespoły dobre to są zespoły, które są różnorodne właśnie, tak?

M. PSZCZOŁA: Tak, tak. W ogóle nie. Obojętnie, co by to nie było. Więc chyba nie ma to znaczenia, tak naprawdę nie ma. Mądre książki mówią, że nie ma. Dla mnie dzisiaj też nie ma. To ja się musiałam zmienić, żeby umieć dobrze pracować i z kobietami, i z mężczyznami. I akceptować to, że moje koleżanki mają gorszy dzień i są bardziej emocjonalne. No co z tego? Mówi się o kobiecej intuicji. Ja w nią wierzę. Uważam, że kobieta widzi konteksty, czuje emocje, wychwytuje bardzo szybko to, co się dzieje w sali, w której się spotykamy – dzisiaj na Zoomie, ale pamiętając stare, dobre czasy, to jednak w sali. Jakieś takie napięcie. Kobieta często jest takim barometrem. Czy w domu, czy życiu, wśród przyjaciół, czy właśnie w pracy. Kiedy szybciej potrafi powiedzieć: Hmm, czuję jakieś napięcie. Mężczyzna wchodzi i mówi: Dobra, co mamy dzisiaj do zrobienia? I przechodzimy do zadań. Więc myślę, że są różnice. Dobrze, że są, bo dzięki temu my po prostu – właśnie o tym rozmawialiśmy już wcześniej – organizacje są bardziej efektywne. Mają te wszystkie kawałki, które mogą sobie poskładać i lepiej robić swój biznes.

M. PSZCZOŁA: Zespoły skuteczne to zespoły różnorodne. I pod tym wszystkimi względami, o których przed chwilą powiedziałeś. W moim departamencie – akurat ja mam takie doświadczenie: pracują osoby 50+ i osoby, które mają… Najmłodsza chyba ma 23 lata teraz, nie jestem pewna. Ale naprawdę mam taki rozstrzał. Więcej jest kobiet, ale wcale nie jest bardzo mało mężczyzn, pomimo tego że to jest funkcja HR. Więc tego jestem dumna, że mamy też wspaniałych panów w swoich szeregach. Mamy kobiety i mężczyzn w różnym wieku, z wielkim doświadczeniem. Mamy też… A propos w ogóle Santandera – to też jest taka organizacja, która rosła przez akwizycje. Czyli my jesteśmy po wielu fuzjach jako bank. Więc też mamy takie osoby, które jeszcze kiedyś pracowały w Kredyt Banku, jeszcze kiedyś pracowały w Banku Zachodnim WBK, część która przeszła już do Santandera. I też ten miks taki kulturowy właśnie tych wartości, tego, co wtedy było ważne, o czym wtedy mówiliśmy i dzisiaj mówimy – to się świetnie uzupełnia. Ja też w ogóle mam takie przekonanie – ja mam 40 lat. 2 miesiące temu skończyłam, ta magiczna czwórka z przodu się pojawiła…

M. PSZCZOŁA: Przeżywałam strasznie. Strasznie.

M. PSZCZOŁA: Skorzystam przed piątką. Ale naprawdę miałam coś takiego… Ja wiedziałam przecież na głowę, że nic się nie zmieni, bez przesady. To nie jest magic. Ale miałam gdzieś takie przekonanie- znowu ta powinność kobieca, myślę, że wiele moich koleżanek rozumie, o czym mówię – to jak mam 40 też, to już powinnam… coś.

M. PSZCZOŁA: Wiem co, mam trójkę dzieci, dobrą pracę, 2 psy, męża, podróżuję, robię rzeczy, które lubię, ale jeszcze…

M. PSZCZOŁA: W przypadku niektórych nurkowanie. Ale miałam takie poczucie: czy aby na pewno mój bilans jest odpowiednio pozytywny w wieku 40 lat? Czy jak ktoś z zewnątrz na to patrzy i to ocenia, to ja już dobrze wypadam?

M. PSZCZOŁA: Nikt mnie nie cisnął, absolutnie nie. To było moje. I to było takie właśnie kobiece. Oczywiście jest kryzys wieku średniego również u mężczyzn, słyszałam…

M. PSZCZOŁA: Na razie jeszcze nie wiem dokładnie, jak by to miało wyglądać. Ale coś takiego sama sobie zrobiłam. I nagle: skończyłam te 40 lat 2 miesiące temu i sobie myślę: Boże, jak mi dobrze. W zasadzie jestem spełniona. Nawet jak teraz to mówię, to mam takie: Jezus, jak to zabrzmi? Jak ktoś to odbierze? Czy na pewno mogę tak o sobie powiedzieć? To nie jest tak, że już jestem doskonała i rzeczy mam tak doskonałe, jak ja bym to chciała. Mam mnóstwo marzeń i pragnień. Ale wydaje mi się, że dzisiaj mogę powiedzieć: To, co ja chciałam, ja mam. I ciężko o tym mówić, mi jest ciężko o tym mówić, a to powinno być w zasadzie takie naturalne.

M. PSZCZOŁA: Bo nie tylko dlatego, że mam karierę. To jest element. I przepraszam wszystkich z Santandera, którzy tego słuchają. Mam spełnienie, bo mam wiele innych rzeczy i na wiele rzeczy zwracam uwagę, i w nie wierzę. I wiesz co? Bo pewnie zaraz kończymy, skoro minęło 30 minut. Ale ja generalnie myślę, że część moich znajomych z pracy – i nie tylko, ale z pracy, bo tego chcę się też trzymać – mogliby też to powiedzieć: ja mam jakąś misję. Nie umiem jeszcze dzisiaj jej tak dokładnie nazwać, ale ta misja polega na tym, żeby naprawdę być człowiekiem w korporacji. Po prostu. Nieważne, czy jesteś kobietą, czy jesteś mężczyzną. Jest to przekonanie, że kobietom jest czasami trudniej i coś w tym jest – to nie znaczy, że mężczyznom nie jest, bo też jest. Ale ja bym naprawdę chciała być taką osobą, która ułatwia ludziom bycie sobą w miejscu pracy. I nawet, jak to jest taka duża korporacja. I to jest wcale nie takie łatwe, bo często, jak ludzie się odsłaniają, to mają takie poczucie: po co? Po co ja to zrobiłem? Po co ja to zrobiłam? A ja bym chciała, żeby… Nieważne, czy to są pracownicy Santandera, czy inni, żeby oni wiedzieli, że naprawdę to jest jedyna droga. Innej nie ma.

M. PSZCZOŁA: Tak, u nas w banku też trwa, zdecydowanie. Znowu powiem po angielsku: ten human face, taka ludzka twarz. Czy to jest zarząd, czy to jest po prostu pracownik naszego oddziału, czy jakikolwiek inny – to jest dla nas ważne, żebyśmy po prostu… W ogóle byłam zaskoczona – już kończę, bo wiem, że trzeba…

M. PSZCZOŁA: I razem z moimi ludźmi, nowy rok, strategia, przywództwo – dobra, co w tym roku? Bo co roku kreujemy itd. No i moi ludzie przychodzą do mnie i mówią: „Wiesz, Marta? W tym roku jest taka nowa strategia human to human”, ja mówię: „Nowa? Naprawdę? Ktoś to tak nazwał, że to jest nowe? Po prostu, że człowiek do człowieka?”.

M. PSZCZOŁA: Tak, dokładnie. Human to human? Byłam zaskoczona, że naprawdę ktoś musiał to nazwać, żeby człowiek z człowiekiem po prostu był? Towarzyszył w rozwoju? Przecież ta rola lidera czy kobiety czy mężczyzny już nie jest w ogóle związana z tym, że ja jestem szefem, ty jesteś moim tutaj…

M. PSZCZOŁA: Dokładnie. Ja wiem, a ty nie wiesz. Jak ci powiem, jak to zrobimy. Ja ci powiem, a ty pójdź i zrób. Dla mnie to było nieprawdopodobnie zaskakujące. Ale naprawdę teraz tak jest, że firmy idą: OK, my jesteśmy wszyscy ludźmi. Zobaczmy w sobie ludzi z tymi wszystkimi słabościami, mocnymi stronami itd.

M. PSZCZOŁA: Oczywiście. „Ja jestem liderem, wy mi powiedzcie”, „Słuchajcie, pogubiłam się, nie wiem, zapomniałam, mam gorszy dzień”. Właśnie.

M. PSZCZOŁA: Wiesz co? To się ma tak, że moim zdaniem długoterminowo przynosi to nieprawdopodobne zaangażowanie pracowników. I widzę już te owoce i u nas w banku, i ze swoimi ludźmi. Naprawdę, po prostu bądźmy ludźmi. Co jest w tym złego? W tym nie ma nic złego.

M. PSZCZOŁA: Absolutnie, że mamy. I nie jesteśmy instytucją charytatywną. Ja pamiętam, że pracuję dla banku, dla instytucji finansowej. Rzeczy, które robię, nawet tzw. miękkie, one się mają przekładać na konkretne wyniki, efekty, liczby…

M. PSZCZOŁA: Dokładnie. Inteligencja emocjonalna, taka pewna odporność, takie zauważanie ludzi – megaważne. Megaważne zawsze było. Natomiast co się stało w pandemii? Był kryzys. W kryzysie to się po prostu ujawnia jeszcze bardziej. Naprawdę wierzę w to, że czy kobiety, czy mężczyźni – choć dzisiaj o tych kobietach trochę więcej mamy rozmawiać – naprawdę mają to w sobie i warto pomóc im w organizacjach to rozwijać i pokazywać, że jesteśmy i za tym długoterminowo będzie sukces. A nie porażka.

M. PSZCZOŁA: Intymne.

M. PSZCZOŁA: Wymienię z imienia i nazwiska pierwszą taką osobę. Mężczyzna, Piotr Kociołek. Serdecznie pozdrawiam. Pierwsze spotkanie z nim – ja notuję. Wszystko, co on mówi, ja notuję, po prostu. On mówi: „Dobra, dosyć tego. Wyrzuć ten notatnik i ten długopis, nie będziesz pilną uczennicą – pierwsza rada”.

M. PSZCZOŁA: Ja po prostu mogę brać udział w dyskusji z nim, a nie muszę notować. O co chodzi? Taka rada, mogę się nią podzielić – my nie musimy notować. My możemy rozmawiać, możemy być w kontakcie z drugim człowiekiem. Nie musimy tylko zapisywać rzeczy, które ktoś powiedział, my możemy po prostu mówić. Kolejna taka rada, taka banalna wydaje się i pewnie każdy z nas wiele razy to słyszał w swoim życiu, ale to było takie naprawdę: „Daj sobie szansę”. Ja wiem, że być może to nie jest żaden rocket science teraz, ale to było takie głośne w środku. „Daj sobie szansę, dziewczyno!”. Bez tej cenzury. Daj sobie szansę, uwierz w siebie. Ty możesz. Więc takie bardzo proste, ale naprawdę takie zostające w głowie. Jeszcze jedno od kobiety, mojej szefowej Doroty, którą też serdecznie pozdrawiam. Która powiedziała mi – i mówi mi to często w ogóle… Nawet nie wiem, czy ona sobie zdaje sprawę z tego, jak często mi to pomaga, jak ona do mnie mówi: „Bądź sobą”. Znowu żadne rocket science. I to jest takie uwalniające.

M. PSZCZOŁA: Tak. Więc merytoryka to jest jedno, ale druga rzecz długoterminowo w korporacjach, o której my też bardzo dużo mówimy w banku, ale też, którą robiłam, to jest zaufanie. Czyli jednak merytoryka, tak, absolutnie, dwoma rękami się podpisuję pod tym, co powiedziałeś i też ja powiedziałam wcześniej. Ale też takie zaufanie. Zaufanie, że możesz mi powiedzieć. Zaufanie, że się zaopiekuje tym, czego ode mnie potrzebujesz. Zaufanie w naszej relacji. Wtedy łatwiej jest robić biznes. Przecież naprawdę to nie jest tylko o tym, żebyśmy się lubili. Dużo ludzi się nie lubi tam przecież. Na pewno, mogę się założyć. Nawet może mnie nie lubią i ja też nie wszystkich lubię, szczerze mówiąc. Ale najważniejsze jest to, czy mimo to… Oczywiście, jak się lubimy, to dużo łatwiej sobie zaufać, to jest naturalne. Fajnie się ze sobą czujemy, mamy flow, ja ci ufam, ty mi ufasz, super jest. Gorzej jest, jak trochę się nie lubimy a i tak musimy ten biznes robić. Więc pracujemy sobie na to zaufanie, na tę lojalność, na tę wiarygodność przez merytorykę, ale też przez to, kim jesteśmy i jak my ten biznes robimy. Czyli to ,co i jak jest megaistotnie.

M. PSZCZOŁA: Vital Voices, od wielu lat z Elą Raczkowską. Global Mentoring Walk, liderki biznesu, dla takich młodych dziewczyn jak moja córka. Dalej: Women in Tech, czyli pomagamy kobietom po prostu rozwijać się w kompetencjach technologicznych, które znowu stereotypowo są przecież głównie męskie, a wcale niekoniecznie. Więc zdecydowanie Women in Tech. Staże przyszłości, zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn, ale dla kobiet też. I często rekrutów mamy w postaci właśnie kobiecej, zdecydowanie częściej. I to też dla nich robimy. Dodatkowo wszystkie aspekty takie z wykorzystaniem – brzydkie słowo, „udziałem” jest lepszym słowem – naszych kobiet w zarządzie i w tzw. tej najwyższej kadrze zarządzającej, gdzie zachęcamy kobiety do tego, żeby były mentorkami. Żeby dzieliły się swoimi doświadczeniami. Żeby opowiadały o tym, że można. No i na koniec: teraz ta duża sprawa dla nas, czyli Santander Women, od którego zacząłeś, na którym ja kończę. Żeby naprawdę pokazywać, że mówimy o tym. Że to jest ważne. Że można na nas liczyć. Że jesteśmy tym zainteresowani, jako organizacja.

M. PSZCZOŁA: Spróbujmy. Mam tremę większą niż do tej pory. Jestem jej megaciekawa.

H. PSZCZOŁA: Często myślę, że tak. Bo dziewczyny są często bardzo takie poukładane, chcą mieć wszystko na miejscu, mają wszystko czyste, a chłopcy często są bardziej tacy… że mają to po prostu w głębokim poważaniu, jak są ubrani, gdzie położą buty, czy to będzie równo, czy nie.

H. PSZCZOŁA: Czy ja wiem?

H. PSZCZOŁA: Moim zdaniem już nie. Kiedyś może, bo kobiety nie były do tego tak dopuszczane, ale moim zdaniem teraz jest to bardzo porównywalne, czy to kobiety, czy mężczyźni. Obydwoje panują nad światem. Wiadomo, jest prezydent np., a nie pani prezydent…

M. PSZCZOŁA: Fantastyczne to było, słuchałam tego właśnie. Genialne.

H. PSZCZOŁA: Właśnie o to chodzi, żeby one zaczynały w tę stronę iść. Żeby to było wszystko po równo, a nie że mężczyźni muszą być w jakiś sposób lepsi od kobiet.

H. PSZCZOŁA: Nie na siłę. Żeby po prostu kobiety dopuścić do tego, żeby one mogły się wykazać. Jeżeli to nie wyjdzie, no to OK, możemy się zgodzić, że są lepsi. Ale czy ja wiem? Moim zdaniem kobiety powinny być dopuszczane.

H. PSZCZOŁA: Dokładnie. Trzeba jakoś to po prostu udowodnić. Jak się to dobrze udowodni, uzasadni, że tak jest teza dobra, uzasadniona, to moim zdaniem będzie to w dobrą stronę iść.

H. PSZCZOŁA: Nie. To jest bardzo wiele obowiązków. Niektórzy to lubią, jak się w tym dobrze czują, to jest to dla nich po prostu przyjemność. Ale to się wiąże z wieloma na pewno obowiązkami i stresem. Więc nie sądzę. Tak, jak każda praca pod każdym względem jest trudna. Może być przyjemna, ale na pewno też męcząca w niektórych momentach.

H. PSZCZOŁA: Ja akurat lubię być liderem. Jak są jakieś grupy, jak są jakieś rzeczy właśnie, gdzie trzeba wybrać kapitana, to ja zawsze chcę nim być i lubię kierować grupą, ludźmi itd. Nie nimi rządzić, bo to jest troszeczkę… Nie powinno tak być. Ale lubię zarządzać, lubię to wszystko organizować. Dlatego może w przyszłości chciałabym być liderem.

H. PSZCZOŁA: Szczerze? Ja nie mam takiej jednej osoby, którą bym się może inspirowała. Poniekąd moja mama…

H. PSZCZOŁA: Ale zawsze coś, tak?

M. PSZCZOŁA: No tak, szklanka do połowy pełna.

H. PSZCZOŁA: Więc w niektórych aspektach mama, ale nie mam takiej jednej osoby, którą się inspiruję. Po prostu, jak coś mi się u kogoś podoba, bo uznaję, że to jest dobre, to trochę idę w tę stronę. Można powiedzieć, że papuguję, ale chcę coś zrobić na własny sposób…

H. PSZCZOŁA: Tak, dokładnie. Patrzę, co kiedyś może mi się opłaci, co może być dla mnie miłe, dobre i co mi się podoba po prostu. Żeby nic na siłę w przyszłości nie robić.

H. PSZCZOŁA: Po prostu rozmawiać. Jak coś jest naprawdę – zdaniem rodziców – nie na miejscu i nie powinno tak być, to powiedzieć i wytłumaczyć dlaczego. Podać jakiś powód, dlaczego nie. Nie, że: „Nie bo nie”, bo to jest najbardziej denerwujące.

H. PSZCZOŁA: Dokładnie. Więc tego moje pokolenie najbardziej nie lubi: -Nie możesz dzisiaj wyjść. -Dlaczego? -No bo nie. Tak się nie robi. Po prostu, jakiś powód: dlaczego nie ja mogę dzisiaj wyjść? Więc jeżeli będzie to rozmowa taka luźna i będzie dobry kontakt utrzymywany, to moim zdaniem w ten sposób trzeba to prowadzić. Nie narzucać, tylko może proponować, pokazywać, odkrywać jakieś rzeczy razem, na spokojnie.

M. PSZCZOŁA: Od tego się wszystko zaczyna i na tym się wszystko kończy.